Welk besparingspotentieel heeft de procesindustrie qua energie en emissie?

De Europese Commissie stelde onlangs een pakket maatregelen voor om de overstap naar een lage koolstofemissie in alle sectoren van de Europese economie te versnellen. De nieuwe voorstellen maken deel uit van het ruimere kader met bindende doelstellingen om de uitstoot op het Europese grondgebied tegen 2030 terug te schroeven tot minstens 40% onder het niveau van 1990. Volgens experts is dit het moment bij uitstek om het besparingspotentieel qua energie en emissie van de procesindustrie onder de loep te nemen.

De recente EU-voorstellen omvatten bindende doelstellingen voor de uitstoot van broeikasgassen in de periode 2021-2030 en zijn gericht op de sectoren die niet onder het Europese systeem voor emissiehandel (EU ETS) vallen: transport, bouw, landbouw, afval, landgebruik en bosbouw. Deze nationale targets zouden samen een algemene daling van 30% opleveren binnen de Europese Unie, en maken deel uit van de strategie die vorig jaar werd uitgestippeld met het oog op een wendbare energie-unie met een toekomstgericht klimaatbeleid. Hoe kunnen we deze doelstellingen realiseren in zowel de ETS- als de niet-ETS-sectoren?

Slimme gebouwen

Onder de ETS-sectoren lijkt de bouwsector het grootste potentieel te hebben om het emissieniveau terug te dringen. Gebouwen zijn verantwoordelijk voor 40% van het energieverbruik en meer dan een derde van de CO2-uitstoot in de Europese Unie. Nieuwe gebouwen hebben jaarlijks minder dan 3 à 5 liter stookolie nodig per vierkante meter, terwijl oudere gebouwen gemiddeld 25 liter verbruiken. Bij sommige gebouwen loopt dat zelfs op tot 60 liter. Vandaag is ongeveer 35% van de gebouwen in de EU ouder dan 50 jaar. Door de energie-efficiëntie van gebouwen te verbeteren, zouden we het totale energieverbruik in de EU kunnen verminderen met 5 à 6%, en de CO2-uitstoot met ongeveer 5%.  

Onderstaande figuur toont aan dat bijna een kwart van het uiteindelijke energieverbruik in de Europese Unie op conto van de gezinnen staat. Volgens Kari Lehtinen, voorzitter en CEO van Paroc Group – een internationale producent van steenwol – zouden energie-efficiëntere gebouwen zowel het emissieniveau als het energieverbruik kunnen terugdringen. “Er is behoefte aan sterke klimaatmaatregelen op nationaal niveau. Ik ben voorzichtig optimistisch en ga ervan uit dat de COP21-overeenkomst meer concrete maatregelen zal opleveren, zoals een aangepaste regelgeving. Het energieverbruik in nieuwe gebouwen zit momenteel goed, dat van bestaande gebouwen is een heel ander verhaal”, aldus Lehtinen.  

Experts menen dat een eenmalige, economisch haalbare investering in isolatie (terugverdientijd: max. 10 jaar) voor bestaande gebouwen al zou helpen om het energieverbruik van gezinnen terug te dringen met 500 m3 aardgas of 1 ton steenkool per jaar. Een thermische modernisering van ongeveer 3,5 miljoen oude, energieverslindende woongebouwen met verouderde HVAC-systemen zou een jaarlijkse besparing opleveren van 1 miljard m3 aardgas en 1,6 miljoen ton steenkool.

Figuur: uiteindelijk energieverbruik, EU-28, 2014 (% van het totaal, gebaseerd op het olie-equivalent in ton)